Mój Prąd edycja 4.0 - czyli właściwe co?

Prosument a zmiany w ustawie o OZE.

Znowelizowana ustawa o OZE weszła w życie 1 kwietnia 2022 roku i jest to pierwszy etap zmian – kolejne dwa etapy wdrażane będą odpowiednio: 1 lipca 2022 roku i 1 lipca 2024 roku. Czy zmiany oznaczają koniec prosumenta? Nie, wręcz przeciwnie – pojawiają się nowe definicje z nim związane, a rozliczenie fotowoltaiki w nowym systemie wciąż będzie bardziej opłacalne niż płacenie zwykłych rachunków za prąd.

Prosument – nowe definicje.

W ustawie znajdziemy kilka pojęć dotyczących prosumenta. Jednym z głównych jest pojęcie prosumenta energii odnawialnej:

• prosument energii odnawialnej – jest to odbiorca końcowy, który wytwarza energię elektryczną w mikroinstalacji (instalacji o mocy do 50 kW) wyłącznie z odnawialnych źródeł energii i tylko na własne potrzeby, pod warunkiem, że produkowana energia elektryczna nie stanowi przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej, jeśli wspomnianym wcześniej odbiorcą końcowym nie jest osoba fizyczna, tylko firma.

Od 1 kwietnia z kolei obowiązywać mają dwa dodatkowe pojęcia:

• wirtualny prosument – jest to odbiorca końcowy, który wytwarza energię elektryczną wyłącznie z mikroinstalacji na własne potrzeby, a instalacja ta przyłączona jest do sieci w innym miejscu niż miejsce lub miejsca dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy. Jednocześnie, instalacja ta nie jest przyłączona do sieci za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielorodzinnego.
• prosument zbiorowy – jest to odbiorca końcowy, który wytwarza energię elektryczną z mikroinstalacji lub małej instalacji przyłączonej do sieci, wyłącznie na własne potrzeby i za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielorodzinnego, w której znajduje się punkt poboru energii elektrycznej tego odbiorcy.

W obu tych przypadkach również warunkiem jest to, aby produkowana energia elektryczna nie stanowiła przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej, jeśli odbiorcą końcowym jest firma.

Warto także zaznaczyć, że prosumentami mogą być:

• osoby fizyczne,
• przedsiębiorcy, pod warunkiem, że wytwarzanie energii nie stanowi przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej,
• osoby fizyczne prowadzące gospodarstwo rolne, rybackie, sadownicze, hodowcy pod warunkiem, że działalność ta nie jest regulowana ustawą z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej,
• jednostki sektora finansów publicznych,
• wspólnoty mieszkaniowe,
• kościoły i związki wyznaniowe.

Ze względu na wprowadzane zmiany, system opustów polegający na metrycznym rozliczaniu energii (w kilowatogodzinach – kWh, stąd też jego nazwa net-metering) zastąpił nowy, polegający na rozliczaniu wartościowym, inaczej pieniężnym (czyli net-billing). Co dokładnie przewiduje znowelizowana ustawa o OZE?

Net-billing

Nowy system, tzw. net-billing polega na rozliczeniach finansowych. W depozycie, który zastępuje wirtualny magazyn energii, jest gromadzona kwota wynikająca z rozliczenia oddanej do sieci energii oraz energii z sieci odebranej. Kwota ta naliczana jest po odpowiednich stawkach:

• cena sprzedaży energii elektrycznej z fotowoltaiki przez prosumenta do sieci to średnia miesięczna stawka z Rynku Dnia Następnego (w skrócie RDN) wyznaczana przez Towarową Giełdę Energii,
• cena zakupu energii elektrycznej z sieci to obowiązująca w danym roku taryfa za energię elektryczną, która zależy od tego, na terenie którego operatora prosument ma zamontowaną instalację fotowoltaiczną.

Zakładając autokonsumpcję (czyli zużycie bieżące) w wysokości 40% produkowanej energii elektrycznej, nadwyżka energii z fotowoltaiki jest przez prosumenta przesyłana, czyli „sprzedawana” do sieci, ponieważ to właśnie tam następuje przeliczenie wartości metrycznej energii na wartość pieniężną i jej ewidencjonowanie na tzw. depozycie prosumenta. Z kolei w przypadku poboru energii z sieci, np. w nocy, gdy instalacja fotowoltaiczna nie pracuje, następuje jej „zakup” z dostępnych na depozycie środków. Za proces w całości odpowiedzialny jest sprzedawca energii, czyli operator, z którym prosument ma podpisaną umowę kompleksową.

Rozliczenie fotowoltaiki w systemie net-billingowym będzie odbywać się na zasadzie sprzedaży energii do sieci, którą możemy później odkupić, a okres rozliczenia to 12 miesięcy liczone od daty wprowadzenia energii (za tę datę przyjmuje się ostatni dzień danego miesiąca, w którym energia została wprowadzona do sieci).

Net-billing – ważne pozycje na fakturze za prąd.

Wraz z wejściem w życie nowego systemu rozliczeń, warto jest, aby każdy prosument zapoznał się i zrozumiał dwie najważniejsze pozycje, które pojawiają się na fakturze:

• energia czynna – jest to opłata uzależniona od ilości zużytej energii. Wartość tej opłaty wyrażona jest w zł/kWh,
• dystrybucja (lub opłata dystrybucyjna / opłata sieciowa) – jest to opłata zależna od liczby wykorzystanych kilowatogodzin i dotyczy przesyłu wymaganej energii elektrycznej, czyli drogi, jaką energia pokonuje od dystrybutora do odbiorcy, np. gospodarstwa domowego lub firmy. Dystrybucja uwzględnia również straty w przesyle energii. Opłata ta jest wyrażona w zł/kWh.

Te pozycje są istotne, ponieważ dotyczą zakupu energii elektrycznej w sytuacji jej niedoboru, np. nocą, gdy instalacja nie produkuje energii.

Net-billing – nowe pojęcia, które powinien znać prosument.

• Konto prosumenta – to indywidualne konto, na którym rozliczana będzie nadwyżka energii z fotowoltaiki w systemie wartościowym i w oparciu o ewidencję ilości energii i wartości energii elektrycznej.
• Depozyt prosumenta – znajduje się na koncie prosumenta i stanowi podstawę rozliczeń. Prowadzone jest przez sprzedawcę energii. Środki na depozycie prosumenta mogą być rozliczane przez 12 miesięcy od dnia przypisania ich jako depozyt prosumencki na koncie prosumenta.
• Autokonsumpcja – zużycie bieżące energii elektrycznej przez prosumenta.
• Rynek Dnia Następnego (RDN) – handel energią na Rynku Dnia Następnego odbywa się na dzień przed następną dobą, w której następuje fizyczna dostawa energii elektrycznej. Ceny na tym rynku są referencyjne (bazowe) dla innych kontraktów zawieranych na hurtowym rynku energii w Polsce. Cena ta będzie wykorzystywana do rozliczania prosumentów w nowym systemie obowiązującym od 1 kwietnia 2022 roku – nadwyżka energii z fotowoltaiki będzie sprzedawana przez prosumentów po średniej miesięcznej RDN.

Net-billing – 3 etapy wdrażania.

01.04.2022 – 30.06.2022 – Przejściowy system opustów

• W okresie przejściowym, który trwać będzie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2022 r., dla prosumentów, którzy złożą wniosek o przyłączenie do sieci w wyżej wskazanym okresie, do rozliczeń będzie stosowany system opustów.
• Nadwyżka energii z fotowoltaiki z okresu przejściowego zostanie rozliczona na koniec 3-miesięcznego okresu przejściowego po średniej cenie miesięcznej z czerwca 2022 roku, a prosumenci automatycznie przejdą do systemu net-billingu.

01.07.2022 – 30.06.2024 – Net-billing w oparciu o ceny miesięczne

• W okresie od 1 lipca 2022 r. do 30 czerwca 2024 r. nadwyżka energii z fotowoltaiki będzie rozliczana według średniej ceny RDN z poprzedniego miesiąca kalendarzowego.

01.07.2024 – Net-billing w oparciu o ceny godzinowe

• Od 1 lipca 2024 r. net-billing będzie oparty na rozliczeniu wartości nadwyżki energii elektrycznej wyprodukowanej z mikroinstalacji z zastosowaniem taryf dynamicznych, czyli cen godzinowych oraz odrębnym rozliczaniu energii wprowadzonej do i pobranej z sieci elektroenergetycznej.

Net billing a system opustów – zestawienie

Kluczową różnicą między systemem opustów a net-billingiem, która determinuje na pozostałe kwestie, jest sposób rozliczania energii. O ile w systemie opustów nadwyżkę energii elektrycznej możemy magazynować za „opłatą” 20% lub 30% (w zależności od mocy instalacji) wartości tej magazynowanej energii w kilowatogodzinach, tak w przypadku net-billingu rozliczanie odbywa się na zasadzie kupna-sprzedaży – czyli to co oddamy do sieci (czyli sprzedamy), będziemy mogli z niej odebrać (kupić, korzystając ze środków ze sprzedaży zgromadzonych na depozycie prosumenckim).

Ważną informacją jest również to, że prosumenci, których obowiązywać będzie przez 15 lat system opustów, ale zdecydują się, że wolą przejść na nowy system net-billingowy, będą mogli to zrobić, składając pisemne oświadczenie o zmianie systemu rozliczania. W przypadku chęci zmiany systemu rozliczania, prosument powinien złożyć stosowne pisemne oświadczenie do sprzedawcy energii maksymalnie na 21 dni przed początkiem kolejnego kwartału.
Rozbudowa instalacji fotowoltaicznej a net-billing.

Rozbudowa instalacji fotowoltaicznej po 1 kwietnia 2022 roku dla prosumentów, którzy korzystają z systemu opustów, nie spowoduje automatycznego przejścia na nowy system net-billing. Należy jednak pamiętać, że w przypadku dokonywania modyfikacji w instalacji fotowoltaicznej, obowiązkowe jest zgłoszenie tej rozbudowy do operatora sieci. Prosument zobowiązany jest złożyć takie zgłoszenie w terminie 14 dni od dnia dokonania zmiany. Jeśli warunek ten nie zostanie spełniony, prosument zostanie obciążony karą w wysokości 1 000 zł.

Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, czy po jej rozbudowie instalacja fotowoltaiczna przekroczy moc 50 kW. Zgodnie z definicją mikroinstalacji, jest to instalacja do 50 kW. W związku z tym, rozbudowa instalacji fotowoltaicznej powyżej tej mocy wiąże się z rezygnacją z systemu opustów i przejście na system stosowany dla małych instalacji, czyli takich powyżej 50 kW.

Czy fotowoltaika się opłaca w systemie przy net-billing?

Należy zaznaczyć, że o ile w systemie opustów (net-metering) prosumenci bardzo często inwestowali w instalacje o 15-20% większe, aby skompensować 20% ilości energii zabieranej przed sieć, o tyle w nowym systemie (net-billing) takie działanie nie będzie już rentowne. Tym samym, na samym starcie prosument będzie mógł kupić instalację mniejszą, czyli tańszą.

Inwestując w instalację fotowoltaiczną obniżysz rachunki za energię elektryczną średnio o 75%.

Dla przykładu: Prosument, który ma średnie zużycie energii elektrycznej w domu jednorodzinnym w wysokości 5 500 kWh rocznie, po inwestycji w fotowoltaikę zaoszczędzi w ciągu 5 lat ok. 20 000 zł. W przypadku zużycia 10 000 kWh będzie to już blisko 40 000 zł.

Potrzebujesz więcej informacji? Skontaktuj się z naszym doradcą! – odniesienie do zakładki Kontakt.

Mój Prąd edycja 4.0 – czyli właściwe co?

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 15 kwietnia br. uruchomi czwarty już nabór wniosków dla osób fizycznych w popularnym programie „Mój Prąd”. Wsparcie dotyczyć będzie nie tylko domowych mikroinstalacji fotowoltaicznych (PV), ale także magazynów energii i ciepła, które zwiększają autokonsumpcję energii elektrycznej wytworzonej z własnych paneli PV. Dotację będzie można także uzyskać na zintegrowane z urządzeniami inteligentne systemy zarządzania energią. Maksymalne dofinansowanie na mikroinstalacje wraz z magazynami energii może sięgnąć nawet ponad 20 tys. złotych. Te propozycje będą skierowane do prosumentów rozliczających się z wyprodukowanej energii elektrycznej w nowym systemie net-billing.

Kto i na co otrzyma dofinansowanie z NFOŚiGW?

Czwarty nabór wniosków w programie „Mój Prąd” rozpocznie się 15 kwietnia 2022 r. i będzie prowadzony w trybie ciągłym. Kluczowym celem programu, który ma być realizowany do roku 2023, jest zwiększenie w Polsce produkcji energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznych, wzrost autokonsumpcji wytworzonej energii poprzez jej magazynowanie, a także zwiększenie efektywności zarządzania energią elektryczną. W rezultacie ma nastąpić zmniejszenie emisji dwutlenku węgla (CO2) o 910 000 ton w ciągu roku, a wskaźnik dodatkowej zdolność wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych powinien wynieść co najmniej 1200 MW. Przedsięwzięcia prowadzone w ramach programu muszą przyczyniać się do realizacji krajowego celu w zakresie udziału OZE w wytwarzaniu i konsumpcji energii oraz powinny zapewnić poszanowanie środowiska i ochronę krajobrazu.

Program w nowej odsłonie nadal adresowany będzie do osób fizycznych mających zawartą umowę kompleksową lub umowy sprzedaży z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej (OSD), ale obecnie – poza dofinansowaniem do mikroinstalacji fotowoltaicznej – będzie można również uzyskać dofinansowanie do nowych komponentów, sprzyjających upowszechnianiu w kraju bezpiecznej, przemyślanej i dzięki temu efektywnej energetyki rozproszonej. Wsparcie w formie bezzwrotnej dotacji obejmie urządzenia do magazynowania energii elektrycznej oraz ciepła bezpośrednio u prosumenta, dzięki którym sieć elektroenergetyczna przestanie być „wirtualnym magazynem energii”. Dodatkowo będzie można uzyskać dofinansowanie do urządzeń umożliwiających racjonalne zarządzanie wytworzoną energią elektryczną.
Reasumując, do dofinansowania z NFOŚiGW kwalifikowane będą następujące koszty: zakup, transport i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznych (panele z niezbędnym oprzyrządowaniem) oraz zakup, transport i montaż urządzeń służących magazynowaniu energii elektrycznej/ciepła i/lub zarządzania wytworzoną energią.

Budżet na realizację czwartej edycji programu „Mój Prąd” ma wynieść około 350 mln zł. Po pierwszej fazie wdrożeniowej nastąpi jednak weryfikacja oczekiwań rynku – po to, aby reagować proporcjonalnie do potrzeb i dostępnej alokacji środków. Nabór będzie prowadzony przez NFOŚiGW od 15 kwietnia br. do wyczerpania przygotowanej puli pieniędzy. Okres kwalifikowalności kosztów liczony ma być od 1 lutego 2020 r. O dofinansowanie nowych, dodatkowych komponentów (magazynów energii/ciepła i systemów zarządzania energią) będą mogli ubiegać się również dotychczasowi beneficjenci, którzy skorzystali z dotacji we wcześniejszych odsłonach programu.

Net-billing: nowy system rozliczeń dla prosumentów

Co istotne, czwarta edycja programu „Mój Prąd” będzie przeznaczona dla osób fizycznych, których mikroinstalacja fotowoltaiczna zostanie podłączona do nowego systemu rozliczeń net-billing, a także dla prosumentów w dotychczasowym systemie opustów (tzw. net metering) – jednak pod warunkiem przejścia na nowy system rozliczeń, potwierdzonego przez OSD. Na czym polega nowy system net-billing? To rozwiązanie oparte na wartościowym rozliczeniu energii wyprodukowanej przez prosumenta w oparciu o wartość energii ustaloną docelowo według ceny z Rynku Dnia Następnego (RDN).

Program ma na celu promowanie nowego systemu rozliczania się prosumentów, czyli net-billingu. Dlatego też nabór wniosków rozpocznie się 15 kwietnia 2022 r., aby umożliwić wdrożenie nowego systemu rozliczeń również w okresie przejściowym. Dodatkowo finasowaniem zostaną objęci wnioskodawcy, którzy z własnej inicjatywy postanowią z już funkcjonującą fotowoltaiką przejść na system rozliczania net-billing. Ten nowy system ma motywować do zwiększania konsumpcji energii wyprodukowanej przez prosumenta i magazynowania jej nadwyżek. Wprowadzenie net-billingu, który jest zgodny z prawnymi uregulowaniami Unii Europejskiej, zapewni dalszy rozwój energetyki obywatelskiej w Polsce i jednocześnie poprawi bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznych, a co najważniejsze – ugruntuje proces samowystarczalności energetycznej polskich gospodarstw domowych.

Czy zmieni się sytuacja osób, które chcą użytkować domową fotowoltaikę na starych zasadach rozliczeniowych? Dotychczasowi prosumenci, jak również ci, którzy do 31 marca 2022 r. złożą kompletne i poprawne zgłoszenie do Operatora Sieci Dystrybucyjnej o przyłączenie mikroinstalacji do sieci, pozostaną w systemie opustów. Będą mogli z niego korzystać przez kolejne 15 lat.

„Mój Prąd” – kluczowy element wsparcia OZE w Radomiu

Warto podkreślić, że tak jak w poprzednich edycjach programu „Mój Prąd”, możliwe będzie połączenie dofinasowania z ulgą termomodernizacyjną, o ile koszty przedstawione do rozliczenia zostaną pomniejszone o kwotę przyznanej dotacji z NFOŚiGW. Wysokość ulgi będzie zależała od zakresu rzeczowego inwestycji. W przypadku wcześniejszego skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej, prosument powinien doliczyć dofinansowanie do podstawy opodatkowania za 2022 r. w zeznaniu podatkowym składanym w przyszłym roku.

Program „Mój Prąd” jest stale rozwijany, aby dostosować go to dynamicznie zmieniających warunków i zapewnić jego dostępność możliwie jak największej grupie odbiorów. To unikatowy i jeden z największych w Europie programów finansowania energetyki prosumenckiej, przeznaczony dla osób fizycznych, które wytwarzają energię elektryczną na własne potrzeby. Jego wdrażanie stanowi silne wsparcie dla szeroko rozumianej branży mikroinstalacji fotowoltaicznych (PV) w Polsce i znacznie przyczynia się do spełnienia przez nasz kraj międzynarodowych zobowiązań w zakresie rozwoju energetyki odnawialnej.

Nabór w najnowszej edycji programu „Mój Prąd” – jak to już zostało wyżej wspomniane – rozpocznie się 15 kwietnia br., natomiast dokumentacja programu będzie dostępna od 1 kwietnia br. na stronie internetowej mojprad.gov.pl oraz na witrynie NFOŚiGW.